عزت نفس سالم یکی از مبانی مهمی است که باید در کودک رشد پیدا کند. عزت نفس همانند سلامت اجتماعی، روانی، رفتاری و هیجانی یکی از کلیدهای بهزیستی و سلامت روان کودک است و نقش مهمی در نحوه برخورد با مشکلات، فشار همسالان و سایر چالش‌ها در مسیر زندگی دارد. عزت نفس به این معنی است که کودک چه تصوری از خودش دارد و درباره خود و توانایی‌اش در انجام کار‌ها چه فکری می‌کند. عزت نفس با میزان عشق، حمایت و تشویقی که کودک از والدین دریافت می‌کند ارتباط مستقیم دارد. در ادامه این مقاله، به راه‌های کوچک اما مهمی اشاره خواهد شد که براساس آن، والدین می‌توانند در ایجاد احساس عزت نفس سالم در کودکان نقش بزرگی ایفا کنند.
راهکار‌های تقویت عزت نفس در کودکان
عشقتان را به کودک ابراز کنید
اینکه کودک بداند چه اندازه دوستش دارید به او حس امنیت و تعلق خاطر می‌دهد و بر ذهنیتی که از خودش می‌سازد تاثیر می‌گذارد. به‌مرور که بزرگ‌تر می‌شود، با پیدا کردن دوست، عضویت در گروه‌های مذهبی، هنری یا تیم‌های ورزشی، قلمرو اجتماعی خود را می‌سازد. عشق شما به کودک زمینه‌‌ساز ایجاد روابط سالم و قوی او در آینده است. بنابراین، هنگام سلام و خداحافظی، او را در آغوش بگیرید، کنار هم دراز بکشید و کتاب بخوانید و هر روز، به شیوه متفاوتی عشقتان را به او ابراز کنید.
با کودک بازی کنید و خوش بگذرانید
وقتی با کودک بازی می‌کنید، نشان می‌دهید که دوست دارید با او وقت بگذرانید و برای با هم بودنتان ارزش قائلید. داشتن تفریح مشترک و بازی با کودک مزایای متعددی دارد. علاوه بر اینکه عزت نفس کودک را افزایش می‌دهد، باعث افزایش احساس شادی و در نتیجه، کاهش خطر ابتلا به افسردگی می‌شود و از اضطراب او نیز می‌کاهد.
به کودک مسئولیت دهید
مسئولیت انجام کارهای متناسب با سن کودک را به او بدهید. این کار به کودک حس هدفمندی و مفید بودن می‌دهد. حتی اگر کاری را کامل انجام نداد، از تلاش او قدردانی کنید و به کارهایی که انجام داده توجه مثبت نشان دهید. به او اطمینان دهید که روز به روز عملکردش بهتر از قبل خواهد شد.
اجازه دهید کودک مستقل باشد
دوران دبستان زمان رشد سریع استقلال کودکان است. با رسیدن به دوران دبیرستان، آن‌ها ترجیح می‌دهند در خانه تنها بمانند، خودشان به مدرسه بروند و به خواهران و برادران کوچک‌تر از خود کمک کنند. لازم است به کودک در این سن استقلال بیشتری دهید. به آن‌ها اجازه دهید خودشان نحوه صحبت با معلم را برای رفع مشکلات انتخاب کنند و تکالیف درسی‌شان را مستقل انجام دهندو یا پس انداز کنند و لباس مورد علاقه خود را انتخاب کنند.در واقع، والدین هلیکوپتری توانایی کودک در انجام مستقل کار‌ها را تضعیف می‌کنند، در نتیجه، عزت نفس کودک صدمه می‌بیند.
به کودک یاد دهید از شکست هایش درس بگیرد
در گفته‌هایتان تاکید کنید که انسان اشتباه می‌کند و هیچ انسانی کامل نیست. به کودک آموزش دهید که می‌توان از شکست‌ها درس گرفت، هر شکست تجربه‌ای جدید است و باید بیشتر تلاش کرد و نباید از اشتباه کردن ترسید.
هرگز به کودک توهین یا او را تحقیر نکنید
وقتی کودک کار اشتباهی می‌کند و شما را تا مرز دیوانه شدن پیش می‌برد، خونسردی خود را حفظ کنید و رفتار اشتباه را از شخصیت کودک تفکیک کنید. اینکه شما خشمگین شوید طبیعی است و هر کسی احتمالا در روز چندین بار این هیجان را تجربه می‌کند، اما هنگام عصبانیت، مراقب باشید که حتما با کودک با احترام حرف بزنید، داد و فریاد نکنید و با لحنی دوستانه صحبت کنید. بهترین کار در این مواقع یادآوری قوانین و حد و مرزهای خانه و گوشزد کردن عواقب انجام ندادن آن‌هاست.
تلفن همراه را کنار بگذارید
امروزه افراد، به لطف تلفن‌های همراه و اینترنت، مدام از حال هم باخبر هستند و چنین ابزارهایی امکان ارسال پیام به شبکه‌های اجتماعی و چک کردن ایمیل‌ها و پیام‌ها را در هر لحظه از شبانه‌روز فراهم می‌کند. براساس تحقیقات انجام‌شده در این زمینه، کودکان متوجه می‌شوند که والدینشان بیشتر سرگرم تلفن همراه هستند و به آن‌ها توجهی نشان نمی‌دهند. کودک را نادیده نگیرید، این موضوع به او احساس ناخوشانیدی می‌دهد. وقتی با کودک هستید، تلفن همراهتان را کنار بگذارید و با توجه زیاد به تلفن همراهتان، به کودک بی‌اعتنایی نکنید.
عزت نفس به معنای خودبینی، خود‌شیفتگی و خود‌برتربینی نیست
داشتن عزت نفس به این معنا نیست که تمام جهان و مردم آن در خدمت شما هستند و نیاز‌های شما مهم‌تر از دیگران است. حس اعتماد به نفس سالم را با سایر مهارت‌های مهم زندگی و مورد نیاز کودک نظیر احساس همدردی، مهربان بودن، داشتن رفتار خوب و قدردانی و خیر‌خواهی برای دیگران به تعادل برسانید.
همراه کودک کار‌دستی بسازید و آن ها را به نمایش بگذارید
همراه کودک، کاردستی‌های جالب و سرگرم‌کننده بسازید و آن‌ها را در گوشه و کنار خانه به نمایش بگذارید. وقتی کودک کار‌دستی، خلاقیت‌های هنری، انشاء، نوشته یا پروژه‌های خود را به خانه می‌آورد، از او بپرسید چطور آن‌ها را ساخته است، چه احساسی درباره آن‌ها دارد، چه فکری درباره آن‌ها می‌کند و می‌خواهد آن‌ها را به دیگران نشان دهد یا نه. به کودک اجازه دهید درباره دست‌ساخته‌ها یا کار‌هایش صحبت کند و نظرش را درباره آن‌ها بگوید. بگذارید او به این باور برسد که افکار، نظرات و اندیشه‌هایش ارزشمند است.
برای تقویت عزت نفس کودکان، نوع برخورد شما نسبت به رفتار آن‌ها، میزان تشویق و روش انتقادتان به عنوان والدین اهمیت زیادی دارد.
